سکونت بیانگر برقرار پیوندی پر معنا بین انسان و محیط مفروض است . انسان همواره در طول تاریخ در تلاش بوده تا به منظور ایجاد سرپناهی امن برای سکونت، آن را با محیط پیرامون خود هماهنگ سازد تا بتواند شرایط مناسبی برای ادامه حیات خویش ایجاد کند و در حقیقت شرایط جغرافیایی، اقلیمی نیز در شکل‌گیری این فضای زیست، دخالت مستقیمی دارد.
به گزارش سپتا، نیاز به سکونت بعد از هوا و غذا همواره یکی از مهمترین چالش‌های بشر از ابتدای حیات تا کنون بوده است؛ در دیدگاه سنتی، انسان در ارتباط با نقطه والایی در هستی تصور شده و متشکل از جسم، نفس و روح دیده می‌شود، و همه علوم سنتی برای رفع نیازهای خاصی از این کلیت هستند.
انعکاس دائم عقاید در یک دستگاه ارزشی که کمتر دچار تحول شگرف می‌شود سبب شده بسیاری بر این باور باشند که سنت تکرار گذشته است. سنت‌ها لزوماً ایستا و نامتغیر نیستند. به عبارت بهتر سنت در ذات خود پویاست اما پویایی در چهارچوب و عقاید ثابت رخ می‌دهد.معماری سنتی چیزی نیست که بتوان آن را یک‌بار برای همیشه به دست آورد. این معماری از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و مانند همه موجودات زنده، پیوسته در جریان ترمیم و نوسازی است.
بنای تاریخی فضایی مانند دیگر فضاها نیست،در تفکر ایرانی بنای تاریoی یا خانه Tجهان انسان یا نماینده تعبیر و تفسیر او از جهان است. پس الگوی کلی بناهای تاریخی در هر جامعه را می‌توان تبلور جهان‌بینی اعضای آن و انگاره ذهنی و فرهنگی آنان از جهان دانست بدین ترتیب، بنای تاریخی به‌نوعی تعبیر و تفسیر و تأویل و انگاره‌ای از جهان هر انسان است و سنت سکونت تبلور این جهان است در کالبد مادی آن.
معماران سنتی با در نظر آوردن معانی بی‌شکل و تجسم بخشیدن به آن‌ها در قالب اشکال معماری، تصورات خود را از عالم و در نتیجه مشیت الهی، در بناها و دست‌ساخته‌های خود، به منصه ظهور رسانده‌اند.
براساس این گزارش، سکونت و توجه به معماری زیبای ایران از نگاه شعرا دوران‌های مختلف نیز پنهان نمانده و در ابیات شاعران بزرگ ایران نمود پیدا کرده است همانند این دو بیت زیبا:
نقش هستی نقشی از ایوان ماست آب و باد و خاک سرگردان ماست اعتصامی( ۱۳۹۱)
هر نقش که بر تخته هستی پیداست آن صورت آن‌کس است کان نقش آراست جامی(۱۳۸۴)
در سنت دینی حضور انسان بر روی زمین، سکنی گزیدن و آرامش یافتن آنچه در بهشت نخستین به انسان هدیه شده بود و آن را از دست‌داده محترم شمرده‌شده است. در این سنت انسان می‌داند از کجا آمده، چه چیز را از دست‌داده و باید به دنبالش باشد. و در سنت سکونت خود در پی به وجود آوردن آن است.